کارکرد آموزش تاریخ در توانمندسازی دانشجویان رشتۀ تاریخ برای ایفای نقش فعال در همزیستی اجتماعی با تمدن اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه باستان‌شناسی و تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه نیشابور، ایران

10.48310/rhe.2025.20269.1168

چکیده

پژوهش حاضر به بررسی نقش و کارکرد دانش تاریخ در توانمندسازی دانشجویان رشته تاریخ برای ایفای نقش اثربخش و فعال در فرآیند همزیستی اجتماعی با تمدن اسلامی می‌پردازد. هدف اصلی پژوهش، تبیین چالش‌های چندوجهی محتوایی، ساختاری، نهادی و فرهنگی مرتبط با آموزش تاریخ و ارائه راهکارهایی بین‌رشته‌ای است تا دانشجویان این رشته را قادر سازد تا با گفتمان انتقادی، تحلیلی و مسئله‌محور، تحولات تمدنی اسلامی را فهم و در زمینه همزیستی اجتماعی در این حوزه ایفای نقش نمایند. روش‌شناسی تحقیق، تحلیلی همراه با رویکرد تجربه‌گرا و بررسی همه‌جانبه موانع است. از این‌رو، با رویکردی نظام‌مند، چهار محور اصلی چالش‌ها و راهکارها بازشناسی شده است (محتوایی و آموزشی، ساختاری و نهادی، فرهنگی و هویتی، مهارتی و تعاملاتی). یافته‌ها نشان می‌دهد که گذار از دیدگاه سنتی رشته تاریخ، به بازتعریفی نوین، همراه با ایجاد بسترهای پژوهشی میان‌رشته‌ای، بهره‌گیری هوشمندانه از فناوری‌های نوین آموزشی و تقویت تعامل‌های عملی با نهادهای تمدنی، راهکار توانمندسازی دانشجویان تاریخ جهت مشارکت مؤثر در راستای همزیستی اجتماعی با هویت تمدن اسلامی است. همچنین، ضرورت سیاست‌گذاری نظام‌مند در حوزۀ ارتقاء دانش اساتید، افزایش تعاملات ملی و فراملی و تجدیدنظر محتوای درسی و روش تدریس بر اساس مفاهیم و روش‌های نوین حائز اهمیت است، زیرا تنها از خلال فرایندهای فعال آموزشی-پژوهشی و فرهنگ‌ساز می‌توان به تقویت نگرش تمدنی دانشجویان رشتۀ تاریخ پرداخت تا بدین‌وسیله، هم‌زمان با فهم ریشه‌ها و ابعاد چندلایه تمدن اسلامی در ساحت نقش‌آفرینان کنشگر در ساحت همزیستی اجتماعی با تمدن اسلامی ظاهر شوند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات