آموزش تاریخ و لزوم استفاده از مکتب تاریخ‌نگاری «تاریخ مردم»

یکی از ابزارهای مهم هر حکومتی جهت بقا و تثبیت جایگاه سیاسی، اجتماعی خود، نهاد آموزش و پرورش است. نهادی که نقشی مهم و اساسی در پی ریزی چارچوب فکری و شخصیت سازی افراد یک جامعه و نوع نگرشهای فرهنگی و تاریخی و... آنان را برعهده دارد. کتب درسی تاریخ مشخص ترین بخش از دروس نظام آموزش و پرورش است که با مسئله هویت ملی و محلی ارتباط دارد. آگاهی از پیشینه تاریخی سرزمین مادری و میراث گذشتگان از طریق این کتب درسی آموزش تاریخ به دانش آموزان قابل انتقال است اما آن چیزی که مورد جای تامل و بحث این مقاله است بیان مقوله جایگاه هویت ملی و تفکیک میان میهن پرستی یا میهن دوستی در مقابل افراط گرایی یا ناسیونالیسم است. با این پیش فرض، معرفی مکتب تاریخ نگاری تاریخ مردم و موضوع لزوم استفاده از این نوع تاریخ نگاری در کتب درسی آموزش و پرورش در ایران بطور ویژه برای اولین بار در این مقاله بررسی و به عموم صاحب نظران رشته آموزش تاریخ و تاریخ نگاری پیشنهاد داده می شود. ایران برخلافِ اکثریتِ قریب به اتفاقِ کشورهای دنیا، یک هویتِ میهنیِ تاریخ‌مند دارد. تاریخی که نامنصفانه، گندزدایی‌شده، گزینشی، دارای پیش‌فرض‌های نژادی، به شدت احساسی و عاطفی در شرح تاریخ جنگ‌ها، و آکنده از کینه و نفرت از انسان‌هایی است که در خارج از دایره‌ی «ملت» تعریف شده‌اند، این مکتب از تاریخ‌نگاری را مکتب تاریخ‌نگاری ملی (Nationalist historiography) است و بررسی از بالا به پایین و با اشراف بر حاکمان است و در برابر آن تاریخ‌نگاری، «تاریخ مردم» (People's history) یا «تاریخ از پایین» (history from below) می‌باشد. اساس این مکتب، اصالتِ مردم (مردم‌محوری) است و مورخ می‌کوشد تا وقایع تاریخی را از منظر مردم به ویژه طبقه‌ی کارگر و طبقه‌ی متوسط ببیند و حوادث و روی‌دادها را با توجه به تاثیرشان بر زندگی مردم، تحلیل کند، و در قضاوت تاریخی منافعِ مردم را معیار قرار دهد