ORIGINAL_ARTICLE
اهمیت مطالعۀ تاریخ از نظر مورخان اسلامی (با تکیه بر نظرات بیهقی، ابنمسکویه و ابنخلدون)
تاریخ و مطالعۀ آن به عنوان دانشی سودمند برای بشر همواره از طرف دین مبین اسلام و مورخان اسلامی مورد سفارش بوده است و کتابهای مقدس قرآن و نهجالبلاغه بر عبرتآمیز بودن تاریخ و مطالعه آن تأکید کردهاند. اندیشمندان اسلامی نیز با تأسّی از قرآن، در آثار خویش بر فواید مطالعۀ تاریخ را مورد توجه و عنایت جدی قرار داده اند. برخی از مورخان اسلامی در توجه به مطالعۀ تاریخ نسبت به دیگر مورخان اسلامی هم عصر خود برجستهتر بودهاند. از جمله افرادی که در این مقاله به آنها اشاره شده است، دیدگاه سه تن از تاریخ نگاران بزرگ اسلامی، بیهقی، ابن مسکویه و ابن خلدون است که فواید گوناگون مطالعۀ تاریخ از نظر آنان بررسی میشود. در این پژوهش که از نوع تاریخی و کتابخانهای است، به شیوه توصیفی و تحلیلی به دنبال تبیین فواید مطالعۀ تاریخ از نظر سه مورخ اسلامی میباشد. یافتههای پژوهش نشان میدهد، مطالعۀ تاریخ دارای فواید چون عبرتآموزی و پندآموزی، حقیقتجویی، تأثیرات تربیتی و استفاده از حوادث تاریخی برای پرهیز از اشتباه در جنبههای مختلف زندگی امروزی میباشد.
https://historyedu.cfu.ac.ir/article_1590_a45996e04db58a95cea674a15343ba82.pdf
2021-02-19
7
19
RHE-2103-1029
تاریخ
مطالعۀ تاریخ
بیهقی
ابنمسکویه
ابنخلدون
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی مقوله های اخلاق شهروندی در محتوای دروس تاریخ پایۀ پنجم و ششم ابتدایی
هدف پژوهش حاضر، بررسی مقولههای اخلاق شهروندی در محتوای دروس تاریخ پایۀ پنجم و ششم ابتدایی است. این پژوهش از نوع کاربردی و با استفاده از روش تحلیل محتواست. برای تجزیه و تحلیل دادههای پژوهش از روشهای توصیفی و روش آنتروپی شانون استفاده شده است. جامعۀ آماری شامل کتابهای تایخ پنجم و ششم ابتدایی 98- 1397 است. نتایج تحلیل محتوا نشان داد که در محتوای تاریخی کتابهای مطالعات اجتماعی پایۀ پنجم و ششم ابتدایی بخش تاریخ، از بین مؤلفههای مورد بررسی، مؤلفۀ خودآگاهی و احترام به ترتیب با ضریب اهمیت 144/0 و 140/0 بیشترین توجه را به خود اختصاص داده است و در این میان مؤلفه رعایت قانون، محیط زیست، پذیرش دیگران و تصمیم گیری به ترتیب با ضریب اهمیت 00004/0 و 00004/0 و 00002/0 و00002/0 کمترین میزان توجه بخش تاریخی کتاب مطالعات اجتماعی پایۀ پنجم و ششم ابتدایی را به خود اختصاص دادهاند
https://historyedu.cfu.ac.ir/article_1591_79e8b36110d6091d2aae8cd9dac90565.pdf
2021-02-19
20
31
RHE-2102-1026
مطالعات اجتماعی
تاریخ
آموزش شهروندی
تحلیل محتوا
آنتروپی شانون
ORIGINAL_ARTICLE
تاریخ را در یک صفحه تدریس کنیم
با وجود روشهای عمومی تدریس(سخنرانی، بارش فکری، پرسش و پاسخ و...) استفاده از روشهای تخصصی در تدریس تاریخ در مدارس ضرورتی انکارناپذیر است. براین اساس، مقالۀ پیش رو می کوشد به این سوال پاسخ دهد که آیا روشهای ابتکاری معلمان میتواند یادگیری در درس تاریخ را برانگیزاند و مشارکت دانشآموزان را ایجاد کنند؟می توان از این مدعا (فرضیه) سخن گفت که روش تدریس «تاریخ در یک صفحه» از جدیدترین روشهای تخصصی و ابتکاری تدریس یکی از دبیران درس تاریخ است که در فرآیند یاددهی– یادگیری مؤثر و تسهیل کنندۀ تدریس دبیران درس تاریخ است. این پژوهش که به روش کتابخانهای و به شیوۀ توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر تجربۀ شخصی نویسنده ارائه میشود، روشی است که تمام محتوای کتاب تاریخ دهم انسانی را در یک صفحۀ کاغذ با ابعاد طولی 150سانتیمتر و عرض100سانتیمتر بدون حذف سرفصلی از کتاب درسی، در اختیار دبیران و دانش آموزان قرار میدهد. یافتههای پژوهش نشان میدهد که ایجاد تعامل دو سویه بین دانش آموز و دبیر، آسان سازی مباحث، تعیین نقشۀ راه، تاکید بر مطالب مهم هر درس، قابلیت نصب آسان، تقویت یادگیری، دسته بندیهای محتوایی،کم هزینه بودن و ایجاد علاقه به حفظ هویت و فرهنگ را داراست.
https://historyedu.cfu.ac.ir/article_1592_b12f94754c6df642ad2c3e8ab2005b5b.pdf
2021-02-19
38
46
RHE-2102-1027
روش تدریس
آموزش
تاریخ
نورآوری در تدریس
- احمدی، طاهره و غلامعلی احمدی،(1397) ،«آموزش تاریخ ضرورت ها و شیوه های نوین»، رشد آموزش تاریخ،دوره بیستم، شماره 69
1
- پرتوی مقدم، عباس و همکاران، (1395)، تاریخ (1) ایران و جهان باستان، کتاب درسی، پایه دهم انسانی -کد 110219، تهران، شرکت چاپ و نشر کتاب های درسی ایران.
2
- دادار، نصرالله،(1389) «باید معلمان بخواهند؛ گفتگو با محمد حسین پاپلی یزدی»، ماهنامه آموزشی، تحلیلی رشد معلم» ، شماره3، پیاپی 252.
3
- زرین کوب، عبدالحسین،(1383)،تاریخ در ترازو، تهران: انتشارات امیرکبیر.
4
- سیف، علی اکبر(1391)، روان شناسی تربیتی، تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.
5
- شعبانی، حسن(1394)، مهارت های آموزشی و پرورشی( روش ها و فنون تدریس)، تهران: انتشارات سمت.
6
- کدیور، پروین،(1393)، روان شناسی تربیتی، تهران: انتشارات سمت.
7
- کریمی قهی، منصوره،(1398)«تجربه های یادگیری در آموزش تاریخ»، رشد آموزش تاریخ، دوره بیستم یکم، شماره 72
8
- مجد، مصطفی،(1391)، آموزش تاریخ رویکردها و چالش ها، تهران: انتشارات رسانش نوین.
9
ORIGINAL_ARTICLE
سنجش میزان علاقهمندی دانشآموزان متوسطۀ دوم نسبت به درس تاریخ معاصر ایران با تأکید بر نقش دبیران
وجود روایتهای مختلف از حوادث تاریخ معاصر ایران و تأثیرپذیری مستقیم حاکمیت سیاسی، در روایت، بازنمایی و نمایش آن در کتابهای درسی، این درس و تدریس آن را چالشبرانگیز کرده است و بیارتباط نیست که گروه مؤلفان درسی، همواره بر سر تدوین محتوای این درس مناقشاتی داشتهاند. با در نظرداشتن محتوای درسی کتاب تاریخ معاصر دورۀ متوسطه، این پژوهش بر آن است تا ابتدا به عنوان یک نمونۀ پیمایشی، نوع و میزان علاقهمندی دانشآموزان متوسطۀ دوم به تاریخ ایران معاصر را مورد سنجش قرار داده و سپس بر اساس میزان علاقهمندی آنان به تاریخ و نوع تدریس، میزان رضایت دانشآموزان را مورد بررسی قرار دهد. طبق نقشۀ طرحشده، سؤال اصلی پژوهش این است که آیا روش تدریس دبیران و رضایتمندی دانشآموزان از دبیر تاریخ بر علاقهمندی و شناخت آنان از تاریخ معاصر ایران تأثیر دارد؟ نتایج پژوهش که به روش تحقیقات میدانی و تحلیل پرسشنامه بهدستآمده است، نشان میدهد دانشآموزان رشتۀ علوم انسانی به دلیل مطالعۀ تاریخ برای کنکور سراسری و همچنین دارا بودن ساعات تدریس و واحدهای بیشتر نسبت به سایر گروهها، علاقهمندی و آشنایی بیشتری نسبت به تاریخ ایران معاصر دارند و این علاقهمندی با در نظر داشتن تأکید دبیران تاریخ بر اهمیت درس تاریخ در آزمون سراسری افزایش مییابد. مطالعۀ حاضر بر اساس پرسشنامه و جامعۀ آماری دویستنفری از دانشآموزان رشتههای ریاضی، تجربی، فنی-حرفهای و ادبیات و علوم انسانی صورت گرفته است. یافتههای تحقیق میتواند در تغییر نگرش دبیران تاریخ و برنامهریزان امور آموزشی و فرهنگی وزارت آموزشوپرورش اثرگذار باشد.
https://historyedu.cfu.ac.ir/article_1593_2a1519d86b91020d6a490c83d23084df.pdf
2021-02-19
47
66
RHE-2102-1025
آموزش تاریخ
تاریخ معاصر ایران
روش تدریس
دبیران تاریخ
آموزش و پرورش
ORIGINAL_ARTICLE
کاربرد آموزش تاریخ در آموزش مفهوم توسعۀ پایدار
آموزش توسعۀ پایدار از مهمترین شاخصههایی است که امروزه برای نیل جوامع به توسعۀ پایدار، مورد توجه قرار گرفته است. با عنایت به این نکته که برنامۀ درسی جداگانهای جهت آموزش توسعۀ پایدار در مدارس در نظر نگرفته شده است، می توان به آموزش توسعۀ پایدار از طریق سایر رشتههای درسی امید داشت. یکی از این رشتهها، رشتۀ درسی آموزش تاریخ میباشد که در پژوهش حاضر سعی شده است با روشی توصیفی-تحلیلی و با کاربست اسناد کتابخانهای، کاربرد آن در آموزش مفهوم توسعۀ پایدار، تبیین گردد و نیز ویژگیهای یک رشتۀ درسی مطلوب آموزش تاریخ در جهت آموزش توسعۀ پایدار مشخص شوند. پس از بحث و بررسی، این نتیجه به دست آمد که آموزش تاریخ با کارکردهای انسانشناسی، امکان درک وضع موجود و امکان پیش بینی آینده را با کاربست قوانین تاریخی، در آموزش توسعۀ پایدار میسر میسازد. همچنین ویژگیهای برنامۀ درسی مطلوب، پرداختن به آموزش تاریخ محلی، عدم غفلت از تاریخ نزدیک و تربیت معلمان تاریخ که آشنا به مفهوم توسعۀ پایدار باشند، میتواند اثربخشی آموزش تاریخ را در راستای آموزش توسعۀ پایدار، افزایش دهد
https://historyedu.cfu.ac.ir/article_1594_2c536e8db625cd4dcda4d193bd65769a.pdf
2021-02-19
67
79
RHE-2102-1024
تاریخ
آموزش تاریخ
توسعۀ پایدار
آموزش توسعۀ پایدار
ORIGINAL_ARTICLE
نقش جغرافیای تاریخی در کمکرسانی به مطالعات تاریخی با تأکید بر مسالک و ممالک اصطخری
جغرافیای تاریخی، گرایشی جدید در دانشهای امروزی است که سه نظر دربارۀ آن وجود دارد: زیرمجموعۀ تاریخ است؛ زیرمجموعۀ جغرافیاست؛ علمی مجزاست. در رابطه با این گرایش باید چنین گفت که این علم، فراتر از جغرافیا و تاریخ است و این دو باید از این گرایش جدید به عنوان یک منبع غنی، سود لازم را از هر نظر ببرند. آثار جغرافیای تاریخی که در اسلام و ایران، در این تحقیق مورد استفاده بودهاند، در تمام وجوه علوم انسانی و حتی علوم طبیعی، دارای نظریه و مطالب لازم میباشند. در مطالعات بین رشتهای میتوان به نقش بسیار مؤثر جغرافیای تاریخی در تعمیق و ژرفابخشی مطالعات تاریخی اشاره نمود. با توجه به متون جغرافیایی مسلمانان که همان جغرافیای تاریخی به سبک قدیم هستند، میتوان با ذکر مصادیقی از متن یک اثر با عنوان مسالک و ممالک اثر اصطخری و مطالب تاریخی بهکار برده شده در آن، صحت گفتههای مذکور را تا حدود زیادی اثبات کرد.
https://historyedu.cfu.ac.ir/article_1595_c65fe294a4f1e477e04ac6f912958b79.pdf
2021-02-19
80
90
RHE-2102-1023
جغرافیای تاریخی
تاریخ
اصطخری
مسالک و ممالک